Hoe verrijkt maatschappelijke diensttijd het onderwijs?
Als docent werk je door middel van kennisoverdracht elke dag aan de verbinding tussen jongeren en de wereld om hen heen. De maatschappelijke diensttijd (MDT) haalt die verbinding naar de praktijk. Maar hoe werkt MDT precies, en wat levert het scholen, jongeren en de samenleving op?
In 2018 heeft het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport het initiatief genomen om de maatschappelijke diensttijd (MDT) te ontwikkelen. Het doel is om jongeren van 12 t/m 27 jaar hun talenten te laten ontdekken, terwijl ze via maatschappelijke activiteiten van betekenis zijn voor de samenleving.
Jongeren zetten zich tijdens hun MDT vrijwillig in voor een ander, voor een periode van minimaal 80 uur in zes maanden. Ze geven bijvoorbeeld taallessen aan statushouders of organiseren activiteiten voor ouderen.
Jongeren worden met MDT beter voorbereid op een plek in de maatschappij, is de gedachte. Niet als individu, maar in verbinding met anderen. Door hun vrijwilligerswerk komen ze met allerlei mensen in contact, van jong tot oud, met verschillende interesses en achtergronden. Daarnaast leren ze zichzelf beter kennen, ontwikkelen ze hun talenten, en bouwen ze een netwerk op.
MDT is er voor jongeren, en is daarom ook samen met hen ontwikkeld. Deze drie pijlers zijn de uitgangspunten:
- Je doet iets voor een ander of de samenleving.`
- Je leert daarvan iets over jezelf en over je talenten.
- Je ontmoet andere (leeftijds)groepen, culturen of soorten mensen.
Waarom maatschappelijke diensttijd in het onderwijs?
Sinds 2020 is MDT actief in Nederland en zijn er 610 onderwijsinstellingen betrokken. Eind 2021 heeft het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport het MDT-project overgedragen aan het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De overheid ziet het belang van MDT, wat in lijn ligt met de maatschappelijke waarde van scholen. Een school staat midden in de maatschappij en leidt toekomstige volwassenen op.
MDT kan als onderwijstijd worden ingevuld. In het onderwijs wordt met name via kennisoverdracht gewerkt aan de verbinding tussen jongeren en de wereld om hen heen. MDT haalt onderwijs naar de praktijk, en verbindt maatschappelijke organisaties aan het onderwijs (vo, mbo, hbo, wo). Daarnaast past MDT vaak goed binnen de leerdoelen van een school.
‘MDT haalt onderwijs naar de praktijk, en verbindt maatschappelijke organisaties aan het onderwijs.’
MDT verrijkt burgerschapsonderwijs en loopbaanoriëntatie
Tijdens een MDT ontwikkelen jongeren talenten en kwaliteiten die waardevol zijn voor de samenleving. Ook komen ze in contact met andere culturen en leeftijdsgroepen. Ze ervaren hoe ze van betekenis kunnen zijn voor anderen en voor de samenleving. Zo kan MDT ingezet worden als instrument om burgerschapsonderwijs en loopbaanoriëntatie te verrijken en te verdiepen, en verweven worden in het curriculum.
MDT verlicht de werkdruk in het onderwijs
Kost het integreren van MDT op een school veel tijd? Het onderwijs kampt met een lerarentekort en hoge werkdruk. MDT kan onderwijspersoneel juist werk uit handen nemen, doordat lokale jongerennetwerken een belangrijke rol spelen in de bemiddeling tussen leerling/student en een MDT-plek. Onder verantwoordelijkheid van de school kunnen leerlingen buiten het schoolgebouw leren, onder begeleiding van een lokaal jongerennetwerk.
‘MDT kan docenten werk uit handen nemen, doordat lokale jongerennetwerken een grote rol spelen.’
MDT bevordert kansengelijkheid
Het is voor jongeren mogelijk om een MDT buiten schooltijd te volgen, maar niet alle jongeren hebben de mogelijkheid om dat te doen. Door MDT ook gratis en (grotendeels) binnen onderwijstijd aan te bieden, worden financiële en/of tijdsgebonden drempels voor jongeren weggenomen. Via MDT in het onderwijs krijgen allerlei jongeren de kans om werkervaring op te doen en hun cv en netwerk op te bouwen.
Waar in het onderwijs kan maatschappelijke diensttijd een plek krijgen?
MDT kan in verschillende vormen worden aangeboden op scholen en kan meerdere onderwijsdoelen dienen. MDT kan een keuzevak vormen of een keuze-onderdeel binnen opleidingen. Of bijvoorbeeld op het voortgezet onderwijs onderdeel worden van burgerschapsvorming, loopbaanoriëntatie, het profielwerkstuk of van keuzemodules. Belangrijk is om te kiezen wat past bij jouw school en de onderwijsvisie.
Zo zetten andere scholen een MDT-traject in om invulling te geven aan:
- Burgerschapsonderwijs
- Loopbaanoriëntatie (decanaat)
- Voorkomen van voortijdig schoolverlaten
- Persoonsvorming en talentontwikkeling
(mentoraat/studieloopbaanbegeleider) - Invulling plusdocument (vo)
- Profielwerkstuk (vo)
- Aansluiting op praktische component TL (vo)
- Keuzedelen (mbo)
- ls tussenstap richting een stageplek voor een kwetsbare student (mbo)
- Ter compensatie van vakken die aansluiten op de doelen van MDT (mbo)
- Als keuzeoptie bij praktijkgericht leren (mbo)
- Als verdiepings-, verbredings- of schakelminor (hbo)
Verschil tussen maatschappelijke stage en maatschappelijke diensttijd
De maatschappelijke diensttijd (MDT) kan worden gezien als een vervolg op en uitbreiding van de maatschappelijke stage (MaS). Het belangrijkste onderscheid met de maatschappelijke stage is dat de MaS gericht is op kennismaking met vrijwillige inzet. Bij MDT zetten jongeren zich voor langere tijd (80 uur binnen zes maanden) daadwerkelijk in voor de samenleving. Daarnaast ligt de nadruk bij MDT op talentontwikkeling en de daarbij behorende professionele begeleiding. Ook krijgen jongeren na afronding van hun MDT een Europees erkend certificaat.
Bronnen: MDT Onderwijs Toolkit, Rijksoverheid.nl
Meer inspirerende verhalen, praktijkervaringen en praktische tips lezen over MDT? Vraag het gratis MDT Onderwijs magazine aan, speciaal voor docenten. Zie je de kansen van MDT voor leerlingen en jullie school? Neem dan contact met ons op en meld je school aan. We helpen je graag verder!
