Wie als jonge vluchteling of migrant aankomt in Gouda, kan onderwijs volgen in de Internationale Schakelklas (ISK). Ze leren er de Nederlandse taal en komen in contact met andere jonge migranten. “Na schooltijd hebben veel leerlingen geen netwerk om leuke dingen mee te doen, ze weten niet waar ze moeten zijn of hebben de financiële middelen niet”. Daar brengt Netwerk Samen voor Goud verandering in. Met MDT Onderwijs helpen ze deze doelgroep contact te leggen met de stad en haar inwoners.

De MDT (Maatschappelijke Diensttijd) Wereldwijs is speciaal bedacht voor jonge migranten uit de schakelklas van het Carmel College. Die leerlingen zijn tussen de 15 en 18 jaar oud. Ze zitten in de uitstroomklas: ze staan op het punt door te stromen naar het mbo of een baan. 

Geen vrijetijdsbesteding 

Het viel bij de ISK en bij Netwerk Samen voor Goud op dat juist deze doelgroep soms moeite heeft met vrije tijd invullen. Dat vertelt Anna de Wit, coördinator van dit MDT-programma: “Ze hebben een beperkt sociaal netwerk: vaak is er alleen contact met klasgenoten van de ISK. Via dit MDT-programma komen ze in contact met allerlei delen van de samenleving: van Nederlandse leeftijdsgenoten tot senioren.”

Het programma

Het programma is zo bedacht dat de jongeren veel te doen en te zien krijgen, vertelt Anna. “Ze doen bijvoorbeeld vrijwilligerswerk in een verzorgingstehuis. Dan gaan ze met bewoners in gesprek om de taal te oefenen, maar ook om van die mensen te leren. Dat bleek een heel waardevolle ervaring voor zowel de jongeren als de bewoners zelf. De jongeren helpen ook op het terrein van Goudasfalt, een bewonersinitiatief in de stad. Daar helpen ze het terrein bijhouden en verzorgen. Zo zijn er allerlei vrijwilligersactiviteiten die ze uitvoeren tijdens het programma, zodat ze mensen ontmoeten én zich nuttig voelen.”

Dat vrijwilligerswerk doet heel veel voor de jongeren, vertelt Anna. “Een meisje uit Oekraïne volgde bijvoorbeeld via deze MDT een aantal workshops bij het cultuurhuis in Gouda. Dat vond ze zo leuk dat ze ermee door wilde. We hebben haar gekoppeld aan kunstlessen in de stad waar ze leert schilderen, nieuwe mensen ontmoet met dezelfde interesses en haar creatieve talenten ontwikkelt.”

Naast vrijwilligerswerk is er ruimte voor persoonlijke groei in het MDT-programma Wereldwijs. De jongeren volgen onder andere een aantal workshops. “Die gaan bijvoorbeeld over hoe je jezelf moet presenteren of over hoe je een houding aanneemt in een gesprek”, legt Anna uit. “Iets waar deze doelgroep soms nog moeite mee heeft. Maar er is ook ruimte voor creativiteit. Ze volgen bijvoorbeeld een workshop waarin ze hun eigen muziek mogen schrijven. In het Nederlands, om te oefenen.” Een deelnemer bloeide volgens Anna helemaal op dankzij de workshops. “Hij was eerst timide, maar kwam dankzij de workshop over presenteren helemaal uit zijn schulp. Nu heeft hij het hoogste woord.”  

De jongeren zijn samen met Anna en de docent van de schakelklas ook naar Museum Gouda geweest. Daarnaast worden ze door de begeleiders gestimuleerd om contact te zoeken en onderhouden met leeftijdsgenoten. “Er zijn bijvoorbeeld pizzaparty’s bij Netwerk Samen voor Goud, waar de jongeren elkaar kunnen blijven ontmoeten na afloop van de MDT. Ook hebben we chillavonden waar iedereen welkom is die behoefte heeft aan gezelschap. Sommige van de MDT’ers zijn daar nu vaste gasten.”

Leren van de eerste lichting

Eén lichting van zestien leerlingen heeft de MDT Wereldwijs gevolgd. De tweede groep begint in februari 2024. Anna vertelt dat de focus in de volgende groep nog meer op vrijwilligerswerk -en de keuze van de jongeren daarin- ligt. “We zien dat het aan weerskanten – bij de organisaties zelf en bij de jongeren – heel waardevol is. Voor de jongeren is het bovendien spannend om contact te maken met anderen, maar daardoor juist zo belangrijk. We willen dat ze meer mensen leren kennen uit elke hoek van de samenleving.”

Zoek de samenwerking op

Anna zou ieder netwerk aanraden de samenwerking met een ISK in hun eigen stad op te zoeken. “Deze jongeren vallen vaak tussen wal en schip als het gaat om het leven buiten school om. Het is heel bijzonder om te zien hoeveel ze aan deze MDT hebben. Met sommigen heb ik nog steeds contact. Veel van hen zijn doorgestroomd naar het mbo en bloeien helemaal op.”

Een speciale aanpak

Wel zou Anna anderen op het hart willen drukken dat deze doelgroep een bijzondere aanpak vereist. “Ze hebben meer hulp nodig dan je misschien van Nederlandse jongeren gewend bent. Soms is dat heel praktisch, bijvoorbeeld het simpele feit dat ze niet naar een locatie kunnen komen omdat ze geen fiets hebben. Dan moet je ze brengen, aan een fiets helpen of de route stap voor stap uitleggen. Soms zit het wat dieper, en vindt een jongere het gewoon heel spannend. Dan neem je ze aan de hand en begeleid je ze door het moeilijke deel. Het vraagt om intensievere begeleiding, maar het levert ook zoveel op.”

Jongeren vrijwilligersnetwerk Samen voor Goud in Gouda biedt, in samenwerking met TijdVoorActie, MDT aan voor jonge vluchtelingen.

Ze geven les op verschillende scholen in Arnhem, Veenendaal en Deventer, maar hebben hun enthousiasme voor maatschappelijke diensttijd (MDT) gemeen. Docenten Liza, Janny en Erik-Jan over hun ervaringen op school: “Jongeren die op school altijd druk zijn, zijn op hun MDT-plek ineens de beste qua inzet en verantwoordelijkheid.”

Wat vinden jongeren eigenlijk zelf van de maatschappelijke diensttijd? Vier jongeren delen hun ervaring over maatschappelijke diensttijd binnen onderwijstijd. Waar de ene jongere door MDT is gegroeid, heeft een ander leren omgaan met verschillende mensen of hoe hij zichzelf kan presenteren. Stuk voor stuk waardevolle vaardigheden voor de toekomst.

Denk jij erover na om maatschappelijke diensttijd aan te bieden op jouw school? Ga succesvol van start met deze vier tips vanuit de praktijk.